مراحل راه سازی از ابتدا تا انتها

قدمت اولین جاده ها به حدود ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد و امروزه دستخوش تغییراتی بنیادین شده است. تکنیک های راه سازی به تدریج با مطالعه ترافیک جاده، ضخامت سنگ، تراز بندی جاده و شیب ها، توسعه داده شد تا از سنگ هایی استفاده شود که در یک طرح منظم و جمع و جور گذاشته شده و با سنگ های کوچکتر پوشانده شده و یک لایه جامد تولید شده است.

جاده های مدرن با استفاده از آسفالت و یا بتن ساخته می شوند. البته شرایط ، الزامات ، خطرات و پیچیدگی های منحصر به فرد هر پروژه، روند توسعه پروژه را متناسب با پروژه منفرد تنظیم می کند.

راه سازی عموما در ساخت جاده های روستایی شهری و بین شهری صورت می پذیرد و با توجه به شرایط ویژه این حوزه دقت نظر مهندسان در طراحی و محاسبات آن بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال اگر در راستای طراحی یک جاده به نحوه پیچ های جاده توجه کافی نشود بی شک با تصادف بیشماری مواجه خواهیم شد. همچنین تنظیم بودن سطوح جاده و دوام و قوام آن نیز از جمله مواردی است که مهندسان با پرداخت به آن موانع پیش رو را رفع می کنند.

سه اصل مهم راه سازی

• تنظیم
• زیر سازی
• روسازی

تنظیم

این عمل به دنبال ابعادی که در نقشه های طرح مشخص شده انجام می شود. یک روش تنظیم معمول که مورد استفاده قرار می گیرد، روش صفحه نمایه است. یک سری تابلوهایی که سطح دقیق ۱ متر بالاتر از سطح ساخت و ساز کامل را نشان می دهند، در فواصل امتداد خط پیشنهادی جاده قرار می گیرند. برای کنترل سطوح حفر شده بین این صفحات نمایه، از یک پروفیل با ارتفاع ثابت استفاده می شود. با قرار دادن مسافر در خط دید بین دو سطح ، می توان فهمید که آیا حفاری برای اصلاح سطوح انجام شده است یا خیر.

زیر سازی

کارهای خاکی یکی از کارهای اصلی در ساخت جاده هاست. این مورد شامل حذف سطح خاک همراه با هر گونه پوشش گیاهی، خاک برداری و درجه بندی منطقه به “سطح تشکیل” می شود. این کار معمولاً با استفاده از بیل تراکتور ، گریدر یا بولدوزر انجام می شود. ضروری است که مقاومت زیرلایه قبل از شروع کار خاک برداری آزمایش شود.

بیشتر کارهای زیر سازی با استفاده از خاک برداری و خاک ریزی شکل می گیرند و نوع ماده خاک ریزی نه تنها از نظر خصوصیات فیزیکی آن، بلکه از نظر شرایط استفاده و روشهای فشرده سازی باید مورد ارزیابی قرار گرفته شود. برای مقابله با نشت از طریق پیاده روها و حاشیه ها، از سطح بالاتر و نتیجه بالا آمدن و سقوط فصلی سطح آب، باید زهکشی زیرزمین فراهم شود.

روسازی

پس از آماده سازی زیرلایه و نصب سرویس های زهکشی یا دفن، می توان عملیات روسازی را آغاز کرد. روسازی می تواند انعطاف پذیر یا سفت و سخت باشد. جوانب مثبت و منفی هر یک از این موارد وجود دارد که بسته به نیازهای خاص یک پروژه یکی از آنها انتخاب می شود.

روسازی های سخت دارای هزینه های نگهداری پایین تر، طول عمر طولانی تر و مقاومت خمشی بالاتر هستند. اما روسازی های انعطاف پذیر هزینه ساخت کمتری دارند و توانایی بالاتری در انبساط و انقباض با دما دارند و به اتصالات انبساطی احتیاج ندارند.

نقش مهم زیرلایه

ضخامت مورد نیاز روسازی با مقاومت زیرسازی تعیین می شود، بنابراین مطلوب است که زیرلایه تا حد ممکن محکم باشد. با استفاده از تکنیک های زیر می توان به قدرت زیرسازی دست یافت:

• حذف مواد ضعیف در قلمه ها و جایگزینی با پر کردن انتخاب شده
• تراکم زیر سطح تا تراکم خشک بالا
• تأمین زهکشی مناسب زیرزمین
• روشهای تثبیت خاک مانند استفاده از سیمان ، مواد قیر یا مواد شیمیایی

با افزایش محتوای رطوبت، قدرت زیرسازی کاهش می یابد، بنابراین اگر قرار باشد برای مدت طولانی در معرض دید باشد، ممکن است محافظت لازم باشد. پوشش محافظتی می تواند به صورت زیر باشد:

• ورق پلاستیکی سنج متوسط با دور ۳۰۰ میلی متر
• چسب قیر پاشیده شده با پوشش شن و ماسه

آسفالت

دوره دوره ای استفاده از مواد قیری است، که اغلب غلیظ تر و قویتر از لایه پایه است. البته استفاده از آن به ضخامت مشخصات مواد و میزان سایش مورد نیاز بستگی دارد. همچنین خواص مورد نظر در این نوع رویِ سازی، بدون لغزش بودن، کم نور و دوام قابل قبول، است. لازم به ذکر است که موارد در زیر آمده مناسب ترین آسفالت های موجود می باشد.

• آسفالت نورد گرم (HRA)
• قیر ماکادم متراکم (DBM)
• ماداد قیر تراکم (DTM)
• آسفالت متخلخل (PA)

PA مخصوصاً بخاطر ماده درجه بندی شده، مناسب است و برای تخلیه سریع آب های سطحی طراحی شده و در نتیجه باعث کاهش اسپری و همچنین صدای تایر می شود. این قاعده به طور معمول حداقل ضخامت ۶۰ میلی متر خواهد داشت و معمولاً از قیر ماکت یا آسفالت متراکم ساخته می شود. همچنین با گذرگاه ها و شیب های مناسب گذاشته می شود.