کمپرسور باد وسیلهای است که از آن در کارهای زیادی استفاده میشود به عنوان مثال در باد کردن لاستیک خودرو، باز کردن انواع پیچها بوسیله آچار بکس بادی تا رنگ کاری بدنه اتومبیل یا حتی مبلمان. همچنین از این دستگاه در صنایع کوچک و بزرگ جهت استفاده از ابزارهای اتوماتیک بهکار گرفته میشود و اصلی تری مزیت آن این است که موتور تولید قدرت در ابزار اتوماتیک وجود ندارد و به همین علت وزن ابزار اتوماتیک به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
واژه کمپرس به معنی تحت فشار قرار دادن و فشردن است در واقع می توان گفت خروجی کمپرسور باد ، هوای فشرده می باشد. اگر محفظه بستهای داشته باشید و بهطور مستمر در آن هوا تزریق کنید ، هوای داخل محفظه فشرده می شود و فشارش آنقدر بالا میرود که محفظه دیگر نمی تواند تحمل آن را داشته باشد و در نهایت محفظه سوراخ یا منفجر میشود. این اساس کاری تمام دستگاههای کمپرسور باد است.
ساختار کمپرسور باد
کمپرسور باد از یک محفظه باد و یک پمپ باد تشکیل شده که میتواند برقی یا درون سوز باشد و وظیفه دمیدن هوای پر فشار به درون محفظه فلزی پمپ را دارد و همچنین یک شیر کنترل برای جلوگیری از افزایش فشار تا مقداری بیش از اندازه استاندارد، فشار درون محفظه را کنترل میکند. با وجود این شیر کنترل در صورتی که میزان فشار به حد ماکزیمم برسد، موتور دستگاه خاموش میشود. این دستگاه دارای سایزها و قدرتهای مختلفی است که در بازار موجود می باشد. کاربردیترین نمونه آن که در صنایع بزرگ و کوچک مختلفی است و موتور الکتریکی به همراه سیلندر و پیستون تولید باد است.
توان موتور و تولید هوا
قدرت این دستگاه ها به توان موتور الکتریکی بستگی دارد اما این تنها عامل مؤثر در قدرت دستگاه نیست. موتور الکتریکی در حقیقت یک الی دو پیستون را به صورت رفت و برگشتی درون محفظه سیلندر به حرکت در میآورد؛ که نتیجه این نوع حرکت رفت و برگشت، تولید باد است. بنابراین قدرت دستگاه علاوه بر توان موتور به تعداد سیلندر و توان آنها در تولید باد بستگی دارد. قدرت موتور الکتریکی دستگاه (بر حسب وات) جزو مشخصههای اصلی این دستگاه ها بوده و میزان توان تولید هوای آن برحسب لیتر بر دقیقه ذکر میشود. همچنین حداکثر فشار تولیدی از پارامترهای مربوط به قدرت دستگاه است که معمولاً بر حسب بار اعلام میشود. عامل تعیین کننده در قدرت دستگاه به میزان استفاده کاربر بستگی دارد. هرچه استفاده، مستمر و صنعتیتر باشد قدرت دستگاه نیز بیشتر خواهد بوده و همچنین به مخزنی با ظرفیت بالاتری نیاز است.
ظرفیت مخزن
ظرفیت مخزن دستگاه که در حقیقت محل انبار کردن هوای فشرده است، کپسول فلزی با حجمهای متفاوت می باشد. این مخزن دارای دو مشخصه مهم است: ظرفیت آن بر حسب لیتر و فشار قابل تحمل بر حسب بار. اصولاً فشار قابل تحمل مخزن از ماکزیمم فشار تولیدی دستگاه بالاتر است و دلیل آن افزایش میزان ایمنی میباشد. در این مورد نیز هرچه استفاده از آن، مستمر و صنعتیتر باشد علاوه بر توان بالاتر به ظرفیت مخزن بیشتری هم نیاز است. نمونههای کارگاهی این دستگاه در ظرفیتهای متفاوتی در بازار موجود است.
سوپاپ اطمینان و کلید کنترل
برای حفظ ایمنی دستگاه، سوپاپ اطمینانی وجود دارد که در صورت رسیدن فشار به حد مجاز، موتور را خاموش میکند و در صورتی که فشار از حد مجاز بالاتر برود، هوای اضافه را تخلیه میکند. همچنین در بعضی از نمونهها کلید کنترل حرارت، وظیفه محافظت از موتور دستگاه را بر عهده دارد و اگر به خاطر کار مداوم درجه حرارت از حدی بالاتر رود، به منظور خنک کردن و آسیب ندیدن موتور، دستگاه را خاموش خواهد کرد. کلید توقف سریع از دیگر امتیازهای کمپرسور باد است که به کاربر اجازه میدهددر صورت بروز هر مشکلی با فشردن آن کلید، دستگاه را خاموش کند.
انواع کمپرسور باد
انواع کمپرسورهای باد با توجه به نحوهی انتقال انرژی به سیال (دستگاه یا ابزار) به دو دستهی کمپرسورهای جابهجایی مثبت و کمپرسورهای دینامیک طبقهبندی میشوند؛ کمپرسورهای جابهجایی مثبت به شکل متناوب و کمپرسورهای دینامیک به صورت دائمی و مداوم هوا را فشرده کرده و انرژی مورد نظر تجهیزات را فراهم میکنند(مانند انواع کمپرسور های اسکرو).
این دو دسته از کمپرسورها از نظر عملکرد تفاوتهای بارزی دارند؛ از جمله، قدرت تراکم کمپرسورهای جابهجایی مثبت نسبت به کمپرسورهای دینامیکی بیشتر بوده و برای فشرده سازی هوا در حجم زیاد در دستگاههای پر قدرت مورد استفاده قرار میگیرند. هر یک از این کمپرسورها خود به انواع مختلف تقسیم شده و هر یک به شیوهای خاص هوا را فشرده میسازند.
کمپرسورهای جابهجایی مثبت
دو نمونه از رایجترین مدلهای کمپرسورهای جابهجایی مثبت کمپرسور باد رفت و برگشتی یا برگشتپذیر و کمپرسور دورانی یا پیچ دوار هستند؛
کمپرسور پیستونی
کمپرسورهای برگشتپذیر با استفاده از پیستون عمل فشرده سازی را انجام میدهند و عموما به نام کمپرسور باد پیستونی نیز شناخته میشوند. کمپرسور باد پیستونی حجم زیادی از هوا را از محیط میگیرد، داخل خود محصور میکند و در یک فضای بسته فشار آن را بالا میبرد. پیستون نیز به عنوان قطعهی اصلی کمپرسور باد درون استوانه به فشرده سازی هوا و تولید انرژی کمک میکند. کمپرسورهای پیستونی در دو مدل روغنی (با تزریق روغن) و یا اویل فری (oil free) طراحی شده و به دو شکل باز و هرمتیکی (بدون منفذ) در فشارها و ظرفیتهای مختلف تولید و عرضه میشوند.
از نظر پیکربندی و نحوهی عملکرد، کمپرسورهای پیستونی به انواع تک مرحله ای، دو مرحله ای، روغن کاری شده و یا بدون روغن (خشک) دستهبندی می شوند؛ بسیاری از کمپرسورهای پیستونی به شکل روغن کاری شده ساخته میشوند؛ یعنی به وسیله روغن ، میل لنگها، یاتاقانها و دیوارههای استوانه ای روانکاری میشوند. اگرچه وجود روغن در کمپرسورهای پیستونی سبب روان کاری و عملکرد بهتر دستگاهها شده و از داغ شدن آنها نیز جلوگیری میکند، اما در بسیاری از تجهیزات و دستگاههای حساس از جمله کمپرسور دندانپزشکی، به دلیل احتمال نشتی روغن، از مدلهای اویل فری و خشک آنها استفاده میشود.
کاربرد کمپرسورهای پیستونی بسیار گسترده است و از جمله مهم ترین آن میتوان به پردازش گاز طبیعی، کارخانههای شیمیایی و پالایشگاههای نفت اشاره کرد.همچنین این هوای فشرده در غواصی، دندانپزشکی، کارگاههای اتومبیل سازی و کشاورزی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
کمپرسور اسکرو (پیچ دوار)
کمپرسور پیچ دوار یا اسکرو یکی دیگر از رایجترین انواع کمپرسورهای باد جابهجایی مثبت است. این کمپرسورها با استفاده از دو روتور نر و ماده به هم پیوسته و به عنوان قطعات اصلی دستگاه، عمل فشرده سازی هوا را انجام میدهند. کمپرسورهای اسکرو نیز در دو مدل روغنی و بدون روغن تولید میشوند که لازم است هر یک از آنها با توجه به نوع دستگاه و ابزار، انتخاب و تهیه شوند. از جمله مهم ترین مزایای استفاده از کمپرسور پیچ دوار، خروجی هوای صاف و بدون پالس با حجم خروجی بالا و همچنین دوام بسیار زیاد میباشد.
انواع مختلف این کمپرسور باد نیز به دو شکل کمپرسور روغنی و کمپرسور اویل فری تولید میگردد: روغن موجود در کمپرسورهای اسکرو روغنی علاوه بر این که از داغ شدن روتورها و سایر قطعات کمپرسور هوا جلوگیری میکند، اصطکاک و فرسایش قطعات آن را نیز کاهش میدهد. لذا این نوع کمپرسورها طول عمر بیشتری نسبت به کمپرسورهای خشک و بدون روغن دارند. از کمپرسورهای اسکرو بدون روغن نیز در فرآیندهای حساس استفاده میشود. اما از آن جا که هیچ روغنی برای آب بندی این نوع کمپرسور باد وجود ندارد، روتورهای آن باید بسیار دقیق طراحی و تولید شوند.
کاربردهای گسترده و مزایای کمپرسور باد اسکرو از جمله مصرف کم ،فشار باد دایمی و مهمتر از همه، تولید هوای فشرده شده با توان بسیار بالا سبب شده تا امروزه بسیاری از افراد استفاده از این کمپرسورها را نسبت به سایر کمپرسورهای باد ترجیح دهند. با توجه به نحوهی عملکرد کمپرسورهای اسکرو، این دستگاهها در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرند.
یکی از مهم ترین کاربرد های کمپرسور های اویل فری استفاده در دندانپزشکی ها می باشد.به دلیل حساسیت بالای این حرفه، هوای خروجی از کمپرسور باید کاملا عاری از هرگونه آلودی باشد. شرکت کمپرسور ساری ایران پمپ موفق به تولید کمپرسور های بدون روغن مخصوص یونیت دندانپزشکی شده است که علاوه بر بدون روغن بودن ،کاملا بدون صدا می باشد.همچنین امکان استفاده از انواع بلوک های اویل فری در قدرت های مختلف در این کمپرسورها وجود دارد تا با توجه به میزان نیاز به هوای فشرده، موتور را انتخاب نمایید.