مجازی و دانلودی
صنعت
زراعی و دامی
پزشکی و سلامت
خدمات حقوقی
خانه و دکوراسیون
مد و زیبایی
ورزش و سرگرمی
سفر و گردشگری
ابزار اندازه گیری صنعتی گروهی از ابزارهایی هستند که در فعالیتهای مختلف با اندازه گیریهای دقیق، به افزایش کیفیت و راندمان کاری کمک میکنند. در صنایعی که گستره فعالیتها بسیار زیاد است هرگونه خطای کوچک در اندازهگیری منجر به بروز ایرادات و مشکلات بسیار بزرگ خواهد شد. بنابراین هدف از ساخت و استفاده ابزارهای اندازه گیری دقیق، کاهش این نوع خطاهاست.
انواع ابزار اندازه گیری صنعتی و کاربرد آن ها
ابزارهای اندازه گیری صنعتی انواع مختلفی دارند که عمدتا برحسب عملکرد یا پارامتری که اندازه گیری میکنند تقسیمبندی میشوند که در ادامه به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
ابزارهای اندازهگیری طول
این ابزارها برای اندازه گیری طول یک شئ هستند که برحسب نوع کارکرد به چندین نوع تقسیم میشوند. از جمله این ابزارها میتوان به خط کش، کولیس، متر نواری، میکرومتر و غیره اشاره کرد.
ابزارهای اندازهگیری جرم
این ابزارها برای اندازه گیری جرم یک جسم یا شئ به کار میروند که برحسب واحد مورد نیاز کاری در صنایع، با یکاهای مختلف مثل گرم، کیلوگرم، تن و غیره بیان میگردند. از جمله این ابزارها میتوان به ترازوی صنایع آزمایشگاهی، باسکول، ترازوی صنعتی و غیره اشاره کرد.
ابزارهای اندازهگیری زمان
از این ابزارها برای اندازه گیری زمان کمک میگیرند؛ مثل ساعت شنی، ساعت مچی، تایمر دستگاههای صنعتی و غیره.
ابزارهای اندازهگیری فشار
این نوع ابزارها در صنایع کاربرد بسیار مهمی دارند و در برخی دستگاهها در هر لحظه اعداد گزارش شده به شکل دیجیتالی کنترل میشوند. ابزار اندازه گیری صنعتی در حوزه کنترل فشار متنوع هستند که از جمله آنها میتوان به مانومتر، بادسنج، فشارسنج، دلتا بار، بارومتر، ترانسمیتر فشار و غیره اشاره کرد.
ابزار اندازهگیری صنعتی دما
از جمله ابزارهای صنعتی برای اندازه گیری دما میتوان به دماسنج، ترموکوبلها، ترمیستورها، دماسنجهای مادون قرمز و دماسنجهای مایع یا جیوهای اشاره کرد.
ابزارهای اندازهگیری ارتعاش
از این ابزارها برای بررسی شرایط عملکرد دستگاههای مختلف صنعتی، انجام تعمیرات و نگهداریهای دورهای استفاده میکنند. ابزار اندازه گیری صنعتی در این رده شامل لرزهسنج، لرزهنگار، سنجنده پالسهای شوکی و ترندیوسرهای مقاومت متغیر و غیره هستند.
کاربرد ابزارهای اندازه گیری در صنعت
از دیگر ابزار اندازه گیری صنعتی میتوان به ابزارهای سنجش سرعت، ضخامت، جریان الکتریکی، فرکانس و غیره اشاره کرد. کاربرد انواع ابزار اندازه گیری صنعتی بسته به نوع هر یک، متفاوت است. در ادامه به معرفی این ابزارها و کاربرد هر یک میپردازیم:
زاویهیاب (Angle Locator)
این ابزارها برای اندازهگیری زاویه کاربرد دارند که بخش مغناطیسی آنها امکان چسبیدن به اشیای فلزی را راحت کرده است. برخی مدلها قابلیت اتصال راحت به زوایای غیر فلزی هم دارند. این ابزارها میتوانند زاویه بین ۰ تا ۹۰ درجه را با دقت بالا اندازهگیری کنند و برخی از آنها قابلیت اندازهگیری و تبدیل شیب سقف و پلکان به زاویه را هم دارند.
کولیس (Caliper)
کولیسها از انواع ابزار اندازه گیری صنعتی هستند که به دو شکل دیجیتالی یا آنالوگ به فروش میرسند. برای اندازهگیری فاصله بین دو طرف یک شئ به کار میرود. از این ابزار اندازهگیری میتوان برای صنایع مهندسی، مکانیک، فلزکاران و نجاران استفاده کرد. البته در صنایع پزشکی و تحقیقات نیز از کولیس استفاده میکنند.
فشارسنج (Pressure Gauge)
فشارسنجها یکی از پرکاربردترین ابزارهای اندازهگیری صنعتی هستند. کاربرد ابزار اندازهگیری در صنعت مخصوصا در مورد فشارسنجها بسیار متنوع است. از فشارسنجها برای اندازهگیری ارتفاع، فشار هوا، عمق و حتی فشار خون استفاده میکنند. در دو نوع هیدرواستاتیک و آنروید تولید میگردند. نوع هیدرواستاتیک اندازهگیری کندی دارد اما برای اندازهگیری فشار پیوسته فوقالعاده است و مدل آنروید پاسخ سریعی دارد اما دقت آن کمتر است.
تراز لیزری (Laser Level)
تراز لیزری به ابزارهای اندازهگیری میگویند که نور لیزر رنگی از خود ساطع میکنند تا اپراتور بتواند به راحتی سطوح مختلف را به صورت عمودی و افقی تراز کند. برخی مدلهای پیشرفته میتوانند طول اشعه لیزر را هم اندازهگیری کنند بنابراین نیازی به متر نواری نخواهید داشت. از تراز لیزری میتوان در همه صنایع از جمله معماری و صنایع ساختمانی استفاده کرد.
ترمومتر (Thermometer)
ابزار اندازه گیری صنعتی ترمومتر یکی از شناخته شدهترین و پرکاربردترین ابزارهای اندازهگیری است که قابلیت اندازهگیری دما را دارد. نمونههای دیجیتالی سرعت و دقت بالاتری دارند. از این ابزارها در صنایع پزشکی، آشپزی و محیط زیست استفاده میکنند.
ارتفاعسنج ورنیه (Vernier Height Gauge)
ارتفاعسنج ورنیه که به کولیس پایهدار هم معروف است، امکان اندازهگیری سطح عمودی یا ارتفاع را براساس معیارهای استاندارد دارد. با کمک این ابزار میتوان دقت اندازهگیری را تا ۰.۰۲ میلیمتر افزایش داد.
بِشِر (Beaker Glass)
یکی از معروفترین ابزار اندازه گیری صنعتی که برای اندازهگیری دقیق حجم مایعات استفاده میشود. کاربرد این ابزار در صنایع آزمایشگاهی و شیمیایی است. معمولا اندازهگیری برحسب میلیمتر است و در حجمهای مختلف قابل خریداری است. هیچ آزمایشگاه و صنعت تحقیقاتی را نمیتوان بدون بشر تصور کرد.
ولتمتر (Voltmeter)
ولتمترها انواع مختلفی دارند که کاربرد همه آنها اندازهگیری میزان ولتاژ دستگاهها برحسب ولت است. برای اندازهگیری کافی است دستگاه به شکل موازی با شئ یا وسیله مدنظر قرار بگیرد تا با حرکت عقربه بتوان ولتاژ الکتریکی دستگاه را اندازه گرفت. کاربرد ولتمتر در کلیه صنایع الکتریکی، برقی و مهندسی است.
آمپرسنج (Ammeter)
آمپرسنج به دستگاههایی میگویند که برای اندازهگیری آمپر یا اختلاف جریان به کار میروند. از این ابزار اندازهگیری صنعتی هم میتوان در کلیه صنایع مخصوصا برق و الکترونیک استفاده کرد. برای اندازهگیری اختلاف جریان یا آمپر یک وسیله، دستگاه باید به شکل موازی قرار بگیرد.
سطحسنج (Dial Indicator)
سطحسنج یکی از حساسترین نمونههای ابزار اندازه گیری صنعتی است. از این ابزار برای اندازهگیری میزان صافی یک سطح استفاده میکنند. سطح سنجها در صنایع مختلف از جمله صنایع تولیدی برای اندازهگیری میزان صافی سطح ابزارها استفاده میکنند. در صنایع خودروسازی هم از این ابزار برای بررسی میزان صاف بودن دیسک ترمز کمک میگیرند. دقت این ابزارها عمدتا ۰.۰۱ میلیمتر است.
صداسنج (Sound Level Meter)
صداسنج به دستگاه و ابزارهایی میگویند که برای اندازهگیری میزان نویز محیط به کار میروند. در بسیاری از صنایع باید دائما میزان نویز و سر و صدای محیط چک شود تا در محدوده نرمال قرار بگیرد. به عنوان مثال در صنایع هواپیمایی، مکانهای تمرین تیراندازی و سایر مکانها از صداسنج کمک میگیرند. میزان نویز یا صدای اندازهگیری شده مشخص میکند که میزان نویز در محدوده نرمال قرار دارد یا خیر.
تئودولیت یا دوربین مهندسی (Theodolite)
ابزار اندازه گیری صنعتی دیگری که بسیار شناخته شده است، تئودولیت است که برای مشخص کردن بسیار دقیق فاصله بین دو نقطه و همچنین اندازهگیری زوایای افقی و عمودی بین دو نقطه کاربرد دارد. معمولا این ابزار در صنایع شهری و ساختمانسازی کاربرد بسیار بالایی دارد.
pH متر یا پی اچ سنج (pH meter)
معروفترین ابزار اندازه گیری صنعتی، پی اچ سنج یا pH متر است که برای هر نوع محیط یا متریالی در کلیه صنایع کاربرد دارد. با کمک این ابزار میتوان میزان اسیدیته یا بازی بودن یک محیط یا بستر را تشخیص داد. از این ابزار میتوان در کلیه صنایع شیمیایی و کشاورزی استفاده نمود.
بادسنج (Anemometer)
بادسنج به هر نوع دستگاه اندازهگیری سرعت حرکت باد میگویند. این ابزار برای آژانسهای هواشناسی ژنوفیزیک و یا آژانسهای پیش بینی آب و هوا یا سازمان هواشناسی کاربرد دارد. بخش پروانهای کاسهای شکل دستگاه با جریان و سرعت باد به حرکت در میآید و سپس به وسیله ابزار داخلی به سرعت تبدیل میگردد.
اکسیژنمتر محلول (Dissolved Oxygen Meter)
این ابزار اندازه گیری صنعتی برای سنجش میزان اکسیژن حل شده درون آب کاربرد دارد. کاربرد آن تست میزان یکپارچگی و عملکرد بینقص سیستمهای اکسیژنرسان برای فعالیتهای بیولوژیکی در راکتورها و تأسیسات فاضلاب است. بنابراین به کمک این ابزار اندازهگیری میتوانند میزان رشد بیومس را پیشبینی کنند.
جریانسنج (Flow Meter یا Flow Sensors)
در بسیاری از سیستمهای فنی، از جریانسنج یا سنسورهای تشخیص جریان استفاده میکنند تا میزان دقیق عبور گاز یا مایعات کنترل شود. سایز این ابزارها بستگی به قطر لوله محل نصب آنها دارد. کاربرد این ابزار اندازه گیری صنعتی این است که به کمک آن میتوان میزان جریان گاز یا مایعات را مشخص کرد. این ابزار اندازهگیری به قدری اهمیت دارد که نقش آن در تعیین کیفیت محصول و حوزههای بسیار مهمی صنعتی تعیینکننده است. به طور کلی کاربرد این ابزار اندازه گیری صنعتی در صنایع شیمیایی، غذایی، فرایندهای کنترلی خودکار، HVAC و پزشکی است.
دورسنج یا تاکومتر (Tachometer)
ابزاری است که برای اندازهگیری سرعت چرخش یا گردش اشیای مختلف مثل موتور یا محور انتقال قدرت به کار میرود. کاربرد این ابزار در صنایع خودروسازی، مهندسی دریایی (ناوگان دریایی)، هواپیماسازی و بسیاری از صنایع است. واحد سنجش این دستگاه برحسب RPM یا میزان دور بر دقیقه است.
ترانسمیتر (Transmitter)
به ابزارهای صنعتی میگویند که کاربرد آنها اندازهگیری پارامترهای مختلف مثل وزن، رطوبت، دما، فشار، جریان و سطح است. در این دستگاهها، مقادیر اندازه گرفته شده با کمک سیگنالهای الکتریکی مخصوص به اتاق کنترل میروند. از این ابزارها در صنایع پتروشیمی، فولاد، گاز، داروسازی، پزشکی، سیمان و غیره استفاده میکنند.
کالیبراتور (Calibrator)
از این ابزار اندازه گیری صنعتی برای تعیین مقدار خطای ابزارهای دقیق استفاده میکنند چون ابزار دقیق صنعتی در طول زمان دچار افت راندمان میشوند یا در اثر ضربه دقت خود را از دست میدهند. بنابراین با دستگاه کالیبراتور مقدار خطای دستگاه را مشخص کرده و در محاسبات قرار میدهند. در دو مدل پرتابل و رومیزی تولید میشوند. انواع کالیبراتور مثل کالیبراتور جریان و ولتاژ، چند کاره، فشار، دما و ترموکوپل در صنایع مختلف کاربرد دارند.
نورسنج یا لوکسمتر (Light Meter یا Lux Meter)
نورسنج یا لوکسمتر به دستگاه و ابزار اندازه گیری صنعتی میگویند که کاربرد اصلی آن، سنجش و تعیین مقدار دقیق نور محیط است. از جمله صنایعی که از این ابزار استفاده میکنند میتوان به صنایع پتروشیمی، عکاسی، داروسازی و غذایی اشاره کرد. مدلهای پیشرفته این ابزارها قادر به تولید ولتاژ از شدت نور هستند که این کار به کمک سنسورهای مخصوص انجام میشود.
