پانچ کردن نوعی پرس است که جهت ایجاد سوراخ در مواد و ورق‌های فولادی می باشد. پانچ‌ها را به روش‌های مختلفی میتوان ایجاد کرد، این روش‌ها می‌توانند به‌صورت ساده و قابل‌کنترل با دست باشد و یا می‌تواند به‌صورت پیچیده و با قابلیت کنترل کامپیوتری (CNC) باشد. یکی دیگر از کاربردهای دستگاه CNC پانچ ورقه‌های فلزی است. پانچ ورقه‌های فلزی یک پروسه مکانیکی است که توسط دستگاه CNC صورت می‌گیرد. پانچ CNC یکی از روش‌های نوین برش و فرم دهی انواع ورق‌های فلزی و غیرفلزی و کامپوزیت‌ها است که در صنایع مختلف و گوناگونی به کار می‌رود.
پانچ ورق نیز یک فرhیند شکل‌دهی فلزات است که در آن با استفاده از یک پرس پانچ، به ابزاری به نام پانچ،نیرو وارد گردیده تا به داخل قطعه فلزی واردشده و با برش دادن قطعه، در آن سوراخ ایجاد گردد. پانچ پس از عبور از قطعه و سوراخ کردن آن، به یک حفره حدیده در زیر قطعه وارد می‌گردد. در پانچ ورق، یک‌تکه زائده فلزی که از محل سوراخ بریده می‌شود، به داخل حفره حدیده می‌افتد. بسته به نوع و جنس قطعه‌ای که پانچ می‌شود، این قطعات قراضه ممکن است بازیافت شده و دوباره استفاده شوند یا دور ریخته شوند.
ویژگی های دستگاه پانچ
دستگاه پانچ CNC معمولاً دستگاه‌های بزرگی هستند که فریم فلزی و بیرونی آن‌ها یا به شکل C یا به شکل H یا پرتال مانند (پل مانند) است. پرس‌های C شکل دارای سنبه هیدرولیکی هستند که در بخش فوقانی دستگاه واقع است؛ اگرچه پرس‌های پورتال مانند دارای تعادل بهتری هستند و این خود به سنبه‌ای که دارای حرکت دورانی است کمک می‌کند تا پیچش و خیز کمتری را در بدنه فلزی منتقل کند. پرس‌های C شکل دارای تخته‌هایی فلزی هستند که باعث قفل شدن مهار پایینی قالب می‌شود.
پرس‌های پانچ دارای مؤلفه‌هایی است که هر دستگاهی این مشخصات را دارا باشد به‌عنوان یک دستگاه پرس پانچ به‌حساب می‌آید به‌صورت کلی این مشخصات عبارت‌اند از: نوع فریم(C یا H)، مکانیزمی که قدرت را به پیستون انتقال می‌دهد (مکانیکی، الکترومکانیکی یا هیدرولیکی)، نوع ابزار گیر و ظرفیت آن (مثلاً از نوع گردان و با ظرفیت ۳۴ ابزار)، میزان مصرف انرژی و توان، نرم‌افزار موردنیاز برای راه‌اندازی و کار کردن به‌وسیلهٔ کامپیوتر در صورت امکان و … .
بیشتر پرس‌های پانچ امروزه هیدرولیکی هستند. درگذشته اگرچه ماشین‌ها دارای محرک مکانیکی بودند، این بدان معنی بود که قدرت منتقل‌شده به پیستون توسط یک چرخ طیار بسیار بزرگ که به‌صورت دائمی می‌چرخید، تأمین می‌شد. چرخ طیار توسط بازویی به اسم pitman پیستون را حرکت می‌داد. در قرن نوزدهم میلادی، نیروی محرکه چرخ طیارها توسط تسمه‌هایی از جنس چرم که به تعدادی شفت متصل بودند که درنهایت به یک نیروگاه بخار ختم می‌شد. امروزه به علت فنّاوری گسترده این چرخ طیارها به‌وسیلهٔ موتورها نیروی محرکه خود را تأمین می‌کنند.
انواع دستگاه پانچ ورق
دستگاه پانچ ورق در انواع مختلفی تولید می شود که این انواع شامل موارد زیر است:
- دستگاه پانچ CNC
- دستگاه پانچ هیدرولیکی
- دستگاه پانچ گیوتین ضربه ای
- دستگاه پانچ دستی
برای فرایند پانچ ورق های فلزی از این دستگاه ها استفاده می شود. به طوری که یک ورق با دقت بالا در جهت محورهای x و y در زیر دستگاه پانچ قرار می گیرد. این دستگاه علاوه بر ایجاد اشکالی ساده چون دایره و مستطیل، قابلیت ایجاد حفره های پیچیده تر با ترکیب چند طرح یا پانچ های متعدد دارد. همچنین این دستگاه ها قابلیت تا کردن نوارهای کوچک، پانچ کردن لبه های برش داده شده، ایجاد کردن دنده مارپیچی و غیره نیز دارند
نحوه کارکرد دستگاه پانچ
برای انجام پرس کاری و برش بوسیله ماشین آلات cnc پانچ ابتدا باید طرح برش بوسیله نرم افزار های مخصوص طراحی از مانند AutoCad یا CAM طراحی شود و بعد از آن طرح مورد نظر را برای انجام پردازش به دستگاه بدهیم. برای اجرای عملیات و انجام پانچ، شیت های فلزی بوسیه ساپورت ها یا بازوهای دستگاه در جهت محور X و Y حرکت داده می شود و در جای مناسب برای انجام کار قرار می گیرند و در آخر ورق های شیت با ایجاد فشار بوسیله قالب های مخصوص برش پانچ می شوند. بوسیله این روش به آسانی می توان اشکال مختلفی نظیر دایره مربع و … را اجرا کنیم. و این مطلب قابل ذکر است که اشکال پیچیده تری را هم می توان اجرا کرد که این عمل را پانچ های پی در پی انجام می گیرد.
نحوه پانچ ورق فلزی
سوراخکاری ورق های فلزی به دو روش چرخشی و تخت با دستگاه های پرسی یا پانچ صورت می گیرد. پانچ های ورق های فلزی به صورت تخت، ورق ها را به صورت عمودی قرار می گیرد. در ادامه نیروی دستگاه به صورت ناگهانی به سطح ورق انتقال می یابد و قطعات اضافی آن به صورت ضایعات قابل استفاده مورد استفاده قرار می گیرد. در روش چرخشی ورق بر روی دو چرخ دنده قرار می گیرد و متناسب با سفارش مورد نظر ورق تغییر شکل یافته و سوراخ می شود.
ورق پانچ شده در چه مواردی استفاده می شود؟
ورق فلزی که توسط دستگاه پانچ cnc پانچ می شود در صنایع مختلفی کاربرد دارد مثلا در بخش معماری می توان برای ساختن سقف و یا پارتیشن، حفاظ و …. به کار برد. از ورق های پانچ شده توسط دستگاه cnc پانچ میتوان برای روکش تهویه ساختمان، سقف آسانسور و درب منازل ، درب ویلا و پارکینگ و انبار و … استفاده کرد.
کاربرد ورق پانچ شده در صنایع غذایی و نوشیدنی
ورق فلزی که توسط دستگاه پانچ سی ان سی پانچ می شود، برای ساخت ماشین آلات خشک کننده میوه ها و خشکبار، ماشین آلات بسته بندی دانه های حبوبات، قالب بندی کردن لبنیات، صنایع شیلات و آبزیان و… کاربرد دارد.
کاربرد ورق پانچ شده در صنایع شیمیایی و تولید انرژی
برای ساخت فیلتر، سبدهای ماشین خشک کن، صفحه های شست و شو دادن زغال سنگ، خالص کننده گازها و ….
کاربرد ورق پانچ شده توسط دستگاه پانچ cnc در خودروسازی
استفاده از ورق فلزی پانچ شده برای شبکه تهویه، موتور تهویه تراکتور و فیلتر روغن و ….
محوطه سازی و شهرسازی
استفاده از ورق های فلزی مشبک برای ایستگاه های اتوبوس، مبلمان های شهری در پارک ها و فضاهای سبز، حفاظ و دیوار های جداکننده در باشگاه های ورزشی و ….
