تراز وسیله است برای اندازه گیری که به کمک انواع تراز این کار صورت می گیرد. از این ابزار کاربردی برای اندازه گیری سطوح و شیب و همچنین برای اندازه گیری زاویه و تراز های افقی و عمودی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. تراز ها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام از آن ها در مواردی که نیاز است به کار گرفته می شود. انواع تراز را می توان به انواع تراز دستی، انواع تراز لیزری، انواع تراز بنایی، و … تقسیم بندی کرده و از آن ها استفاده کرد.
تاریخچه تراز
از دیرباز تاکنون از وسیله های مختلفی برای اندازه گیری و تراز کردن استفاده می شده است. از نمونه های اولیه آن می توان به تراز های لوله ای و شاهی اشاره کرد که در زمان های قدیم کاربرد داشته است. به مرور زمان و رشد علم این ابزار نیز به صورت دقیق تری ساخته و مورد استفاده قرار گرفته است. اولین استفاده های تراز در کار بنایی بوده و برای میزان بودن و صاف بودن سطوح و شیب دار کردن آن و چیدن دیوار ها استفاده می شده است.
تراز های دستی در واقع از قدیمی ترین و اولین نوع انواع تراز ها بوده که به مرور به شکل امروز و حاوی کپسول های شیشه ای تولید و ساخته شده اند. به مرور و با رشد علم و تکنولوژی تراز های دیجیتال و لیزری نیز ساخته شده اند که از ابزار های دقیق اندازه گیری به حساب می آیند و برای کار های بسیار دقیق اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع تراز دستی و موارد استفاده آن ها
تراز دستی یکی از ساده ترین و ابتدایی ترین انواع تراز است که از آن برای بررسی و تشخیص ناهمواری و صاف بودن سطوح استفاده می شود. علاوه بر سطوح از تراز های دستی برای میزان شیب عمودی و افقی در کارهایی نظیر ساخت و ساز و نجاری برای اندازه گیری استفاده می شود. به تراز دستی تراز کلاسیک نیز گفته می شود و دارای کپسول هایی شیشه ای هستند که درون آن ها مایع و حباب قرار دارد و حرکت حباب ها میزان صافی و شیب را مشخص می کند.
تراز دستی از انواع تراز های پرکاربردی است که از آن بیشترین استفاده را می شود و فقط برای اندازه گیری سطوح و موارد این چنینی مورد استفاده می شود. تراز دستی در اندازه ها و سایز های مختلفی تولید می شود و از نمونه انواع تراز دستی میتوان به تراز جیبی و تراز بنایی اشاره کرد.
- تراز جیبی
از انواع تراز دستی است که با توجه به اندازه ای که دارد و کوچک بودن آن به تراز جیبی شناخته می شود و موارد و نحوه استفاده آن نیز همانند تراز دستی است. - تراز بنایی
از دیگر انواع تراز دستی تراز بنایی است که از آن در کارهای بنایی و ساختمانی و برای اندازه گیری شیب و سطوح استفاده می شود و دلیل نامگذاری آن نیز به خاطر این است که در کارهای بنایی و ساختمانی استفاده می شود. - تراز حبابی
نام دیگر تراز های ساده تراز حبابی می باشد و دلیل نامگذاری این تراز نیز به این خاطر است که با استفاده از کپسول شیشه ای و قرار گرفتن مایع و حباب درون آن به این نام شناخته می شود. - تراز شتری
تراز شتری نیز کاربرد زیادی در کارهای ساختمانی و بنایی دارد. این تراز ساختاری ساده مانند دیگر تراز های دستی دارد و دارای دو شیب در قسمت بالایی می باشد.
-
- تراز بنایی
-
- تراز جیبی
-
- تراز حبابی
-
- تراز شتری
انواع تراز صنعتی و ویژگی هر کدام
از انواع تراز ها که دقت بالایی در اندازه گیری دارد تراز صنعتی می باشد. از این ابزار اندازه گیری برای مشخص کردن قائم بودن سطوح و همچنین اندازه گیری برای موازی بودن و میزان شیب استفاده می شود. این تراز دقت بالایی دارد و در کارهایی مانند ساختمان سازی، نجاری، صنایع چوبی و … کاربرد دارد. از انواع این ترازها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تراز صنعتی تخت
این تراز از لحاظ ظاهر شبیه به تراز های دستی است و شکل صاف و تختی دارد و از آن برای عمود کردن سطوح و مشخص کردن میزان شیب استفاده می شود. - تراز صنعتی چهارگوش
از انواع تراز های صنعتی که دارای چهار گوش یا ستونی است و برای اندازه گیری در دو جهت مورد استفاده قرار می گیرد و دارای دو کپسول حباب دار است. با کمک این تراز می توان موازی بودن و قائم بودن را به راحتی اندازه گیری کرد. - تراز دیجیتال
از انواع تراز ها که از آن برای اندازه گیری سطوح افقی و عمودی استفاده می شود و در ظاهر شبیه به تراز های دستی است تراز دیجیتال می باشد، با این تفاوت که روی این تراز ها یک صفحه نمایش دیجیتال تعبیه شده است که با کمک نمایش اعداد می توان میزان صافی و ناهواری را اندازه گرفت. در بعضی از تراز های دیجیتال علاوه بر صفحه نمایش ،کپسول شیشه ای نیز قرار دارد که می توان برای دقت بیشتر از آن ها استفاده کرد. - تراز کروی
از انواع تراز ها که در نقشه برداری مورد استفاده قرار می گیرد تراز کروی است که متناسب با موقعیت استوانه و حباب داخل خود می تواند میزان انحراف را مشخص کند. تراز کروی یا دایره ای در دروبین ها کاربرد دارد و برای اندازه گیری های نقشه برداری از آن استفاده می شود. تراز کروی به نام تراز چشمی نیز شناخته می شود. - تراز استوانه ای
این نوع تراز برای اندازه گیری سطوح افقی کاربرد دارد و به خاطر شکلی که دارد با نام تراز لوله ای نیز شناخته می شود. تراز لوله ای یا استوانه به عنوان شیب سنج نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این تراز روی دوربین های نقشه برداری قرار دارد و با خطوط به وجود آمده در محور دوربین اندازه گیری انجام می شود. - تراز مگنتی
این گونه از ترازر ها دارای مگنت یا آهن ربا هستند و از آنها در کارهای ساختمانی مانند لوله کشی های فلزی استفاده می شود و به خاطر حالت مگنتی که دارد روی کار می چسبد و کار تراز کردن را انجام می دهد. این تراز ها دارای حالت مغناطیسی هستند. - تراز انطباقی
از انواع تراز های نقشه برداری است که از این تراز به جای تراز های استوانه ای استفاده می شود. مکانیزم کار به این صورت است که حباب روی تراز به دو قسمت تقسیم می شود و زمانی که تراز میزان باشد این دو حباب جدا شده به یکدیگر منطبق می شوند و دلیل نام گذاری این تراز به لوبیایی نیز به خاطر شکل حباب های به وجود آمده در حالت انطباق است. - تراز زاویه سنج
همانطور که از نام این ابزار اندازه گیری مشخص است از آن برای اندازه گیری زاویه ها و شیب سطوح استفاده می شود. این ابزار دقت بالایی در اندازه گیری دارد و در مدل های دیجیتال، لیزری و … در بازار وجود دارد. - تراز میکرو متر دار
از انواع تراز که مجهز به میکرومتر است و میزان انحراف به وجود آمده را از طریق مشاهده روی میکرومتر می توان مشخص کرد. از این ابزار اندازه گیری برای اندازه گیری ارتفاع نیز استفاده می شود و مانند کولیس ها دارای دو نوع اینچی و میلی متری می باشد. - تراز افقی دو جهته
تراز های دو جهته از دو استوانه شیشه ای در دو قسمت طول و عرض تشکیل شده اند که اندازه گیری را در دو جهت طولی و عرضی مشخص می کنند. - شاقول
یکی از ابتدایی ترین ابزار های اندازه گیری است که در بنایی و ساخت و سازهای ساختمانی از آن استفاده می شود. این وسیله به این صورت است که دارای یک گوی است که به نخ یا طنابی وصل است و از آن برای صاف بودن دیوار چینی ها استفاده می شود. شاقول از انواع تراز های دستی به حساب می آید و یک شکل ساده دارد و در آن کپسول های شیشه ای مایعی و دارای حباب نیز وجود ندارد. - تراز با لامپ
برای استفاده از تراز در مکان هایی که تاریک است و یا نور بسیار کمی وجود دارد از این تراز ها که دارای لامپ های ال ای دی است استفاده می کنیم.
انواع تراز لیزری و کاربرد آن ها
به طور کلی نحوه عملکرد ترازهای لیزری با یکدیگر متفاوت است. این دستگاه به دو نوع تراز لیزری دستی و تراز لیزری خود تراز تقسیم می شود که خود این محصولات نیز انواع مختلفی دارند.
- تراز لیزری دستی
در این نوع تراز، کاربر می بایست به وسیله حباب های موجود، دستگاه را بر روی سطح تراز کند. استفاده از این وسیله کمی وقت گیر است. علاوه بر این، این دستگاه از حساسیت بالایی برخوردار است و با کوچک ترین ضربه تعادل آن به هم می ریزد. - تراز لیزری خود تراز
این دستگاه به محض قرار گرفتن بر روی یک سطح صاف، اقدام به تراز کردن خود بر روی سطح می کند و دیگر نیازی به تراز کردن دستی آن بر روی سطح نخواهد بود. کار کردن با این نوع تراز بسیار راحت است و باعث افزایش سرعت می شود. این دستگاه محدویت زاویه ای دارد و در صورتی که زاویه آن با سطح مورد نظر بیشتر از درجه مورد نظر باشد، آلارم و هشدار می دهد. - تراز لیزری نقطه ای
این محصول از پایه ای ترین محصولات تراز است که از آن جهت انجام کارها و ساخت و سازهای سبک استفاده می شود. این دستگاه دارای یک خط لیزر است. - تراز لیزری خطی (دو خط)
این دستگاه قابلیت این را دارد که در دو سطح عمودی و افقی تراز را نشان دهد. این مدل تراز به راحتی تنظیم می شود و کار کردن با آن راحت تر از نوع نقطه ای است. این محصول طول عمر بالاتر و در عین حال قیمت بالاتری دارد. این دستگاه این امکان را فراهم می کند که با خاموش کردن یک خط لیزر بتوان از خط دیگر به صورت مجزا استفاده کرد. - تراز لیزری سه خط (سه بعدی)
این دستگاه دارای دو گونیا یکی در سقف و یکی در کف است. این دستگاه شامل دو خط عمودی در دو زاویه و یک خط افقی است و نوع کامل تری از تراز را نشان می دهد. - تراز لیزری روتاری (چرخشی)
از این مدل برای انجام پروژه های پیچیده و مکان های بزرگ استفاده می شود. این محصول دارای یک موتور چرخشی است که حول محور X و Y می چرخد و خط را تداعی می کند. این محصول را باید بر روی یک سه پایه تنظیم کرد. این دستگاه دارای نور لیزر سبز رنگ است و می تواند تا برد ۱۰۰۰ متر را پیشتیبانی کند. این محصول قیمت بالاتری نسبت به مدل های دیگر تراز لیزری دارد. - تراز لیزری ترکیبی (خط و نقطه)
این مدل تراز علاوه بر خط، دارای نقطه است. در واقع این محصول ترکیبی از دو نوع خطی و نوع نقطه ای به شمار می آید و یک سمت دستگاه نقطه می دهد و سمت دیگر خط. - تراز لیزری جیبی
نوع جیبی کوچک ترین تراز لیزری به شمار می رود و قابلیت حمل بسیار راحتی دارد. از این دستگاه جهت انجام کارها کوچک استفاده می شود. - تراز لیزری پنج خط
این دستگاه دارای چهار گونیا درسقف و کف است و امکان انجام تمامی فعالیت های سنجشی و ترازی ساختمانی را دارد. این دستگاه در هنگام نصب کرکره، چهارچوب و … نیز به کار می رود. - تراز لیزری ۳۶۰ درجه
این نوع تراز دارای قابیلت مهم پوشش نور لیزر به صورت ۳۶۰ درجه است. به همین دلیل به آن ۳۶۰ درجه می گویند.
