برای یک ضخامت کردن چوب ها و همچنین برای به دست آوردن تعداد زیادی قطعات چوبی با ضخامت یا عرض یکسان، از ماشین گندگی استفاده می شود. گندگی در بازار به عرض صفحه یعنی اندازه ی عرض دهانه ی ورودی چوب شناخته می شود. به طور مثال منظور از گندگی ۴۰، این است که عرض صفحه و یا طول تیغچه رنده گندگی ۴۰ سانتی متر است. به لحاظ نحوه هدایت صفحه و تنظمات، ماشین های رنده گندگی به دو گروه بالابر اتوماتیک ( تنظیم صفحه خودکار) و بالابر دستی تقسیم می شوند.
- در بالابر اتوماتیک صفحه ی تنظیم ضخامت تنها با استفاده از دو دکمه که یکی صفحه را بالا برده و دیگری آن را پائین می آوردف حرکت کرده و به اندازه ی مورد لزوم تنظیم می شود و البته این بدان معنا نیست که صفحه ی ماشین با دست بالا و پائین نمی رود. در واقع در این ماشین ها بالابر دستی نیز وجود دارد تا وقتی بالابر اتوماتیک از کار می افتد یا نیازی به استفاده از آن نیست، مورد استفاده قرار می گیرند.
- در بالابر دستی بالابر با دست حرکت کرده و صفحه را به اندازه ی لازم بالا یا پائین برده و تنظیم می کند.
راهنمای کارکردن با دستگاه رنده گندگی
برای کارکردن با دستگاه گندگی که انواع گوناگونی دارد هر کدام از آنها یک ویژگی و قابلیت مخصوص به خودشان را دارند گندگی براساس مدل کار به دو دسته اتوماتیک و دستی تقسیم میگردد که هر کدام از آنها در مدل تکفاز و سهفاز موجود دارد که قدرت موتور هر یک با دیگری متفاوت است و در تولید این دستگاه از آهن و چدن استفاده میشود تعداد اره عرض صفحات و ارتفاع این دستگاه با همدیگر تفاوت دارد همانطور که پیشتر گفتیم گندگی دارای قابلیتهای مختلفی است اما اکثر آنها امکان تنظیم ارتفاع نشانگر دیجیتال قابلیت تنظیم سرعت پیشروی غلتک جلو برنده کنترل حرکت قطعه و غیره را دارد سادهترین دستگاه گندگی دو تیغه است
اما مدلهای دیگر توپی رنده گندگی هم میتواند بوی چهار تیغ باشد یا تیغهای مارپیچ داشته باشند هر کدام از این تیغهها کیفیت و کارایی گوناگونی داشتهایم اما این به آن معنا نیست که کیفیت کارکرد گندگی تنها به توپ برنده و نوع تیغه دستگاه بستگی دارد سرعت چرخش توپ برنده از دیگر عوامل مهم در کیفیت کار گندگی میباشد بنابراین انتخاب توپی رنده با تیغه مستقیم یا مارپیچ را باید با توجه به ویژگیهای دستگاه خود مدنظر دهید
یکی دیگر از عوامل مهمی که در کار با گندگی باید مدنظر بدهیم تنظیم سرعت متناسب با مدل کار میباشد سرعت دستگاه و میزان براده برداری باید با توجه به مدل چوب و میزان ناصافی آن انتخاب گردد که این کرد دانش و مهارت بالایی میخورد بههمین دلیل اگر شما نجار تازهکار هستید بهتر است که برای کار کردن با گندگی ابتدا کمی تجربه و دانش کسب کنید و پساز آن به سراغ کار کردم بروید چراکه کار کردن با همه ابزارآلات نجاری همانقدر که مفید و کارایی دارد میتواند خطرساز و آسیبزننده هم باشد.
اجزای تشکیل دهنده رنده گندگی
حفاظ شانهای
این شانه فلزی و متحرک، مانع از پس زدن چوب، گرههای شکسته شده و چوبهای شکسته شده میشود. چون اگر این قطعهها به عقب پرتاب شود، موجب آسیب جدی به نجار خواهد شد.
توپی رنده
یکی از مهمترین قسمتهای دستگاه گندگی است که نقش رندیدن چوب را به عهده دارد. در دو طرف توپی، کفشکهایی وجود دارد که پوشال را به سمت بیرون هدایت میکند.
غلطک
غلطک به دو دسته شیاردار و ساده تقسیم میشود. غلطک شیاردار در کنار حفاظ شانهای وجود داشته و چوب را به جلو هدایت میکند. این غلطک در دو طرف به فنرهایی متصل است که بر اساس اندازه چوب و پستی و بندیهایی که ممکن است در سطح چوب وجود داشته باشد، تغییر ارتفاع میدهد. غلطک ساده فلزی صیقلی است و چوب را به بیرون هدایت میکند.
اهرم تنظیم ارتفاع
در همه دستگاههای صفحهای متحرک وجود دارد که با چرخاندن اهرم موجود در روبروی دستگاه، قادر خواهید بود اندازه صفحه را بر اساس نیاز خود تغییر دهید و مقدار باری که نیاز دارید از روی چوب برداشته شود را مشخص نمایید.
نشانگر
در همه دستگاهها نشانگر مندرجی وجود دارد که فاصله صفحه تا تیغه را نمایش میدهد. به عبارتی قبل از روشن کردن دستگاه باید اندازه صفحه گندگی را بر اساس نیاز خود، تنظیم کنید.
الکترو موتور
از مهم ترین بخش این دستگاه ها شمار میرود و به همین دلیل باید دستگاهی انتخاب نمایید که موتوری با کیفیت داشته باشد. لازم به ذکر است که به تک فاز و سه فاز بودن برق مصرفی آن نیز توجه نمایید. اگر میتوانید در کارگاه خود از برق سه فاز استفاده نمایید، توصیه ما به شما خرید نوع سه فاز میباشد چرا که بسیار قوی تر از نوع تک فاز عمل مینماید.
اهرم قفل کن صفحه
قبل از چرخاندن اهرم تنظیم ارتفاع، باید اطمینان حاصل کنید که اهرم قفل کن دستگاه باز باشد و صفحه امکان حرکت داشته باشد. پس اهرمی که در سمت چپ پیچ تنظیم ارتفاع وجود دارد، برای ثابت نگهداشتن فاصله تیغه تا صفحه به کار میرود. چون در اثر لرزش دستگاه امکان چرخیدن پیچ تنظیم ارتفاع وجود دارد. به همین جهت اگر به ارتفاع موردنظر خود رسیدهاید، حتماً با استفاده از این اهرم، صفحه را ثابت نگه دارید. با چرخاندن اهرم به سمت چپ، صفحه را آزاد خواهید کرد و با چرخاندن اهرم به سمت راست، صفحه قفل میشود.
اهرم کنترل سرعت
اهرم دیگری هم معمولاً در گندگی وجود دارد که بهصورت نیم دور حرکت میکند. این اهرم به گیربکس گندگی متصل است و سرعت گردش غلطک رانش به جلو را تنظیم میکند. این حرکت به دو صورت آرام و تند صورت میپذیرد.
اهرم ترمز پیشروی قطعه
در برخی گندگیهای حرفهایتر، اهرمی وجود دارد که بهصورت ترمز عمل میکند و از حرکت چوب به سمت جلو، جلوگیری میکند این اهرم بانام (ترمز پیشروی قطعه) به کار میرود.
تیغه دستگاه گندگی
سادهترین دستگاه گندگی دو تیغ است اما انواع دیگر توپی رنده گندگی ممکن است ۲ یا ۴ تیغ باشد یا تیغههای مارپیچ داشته باشند. هر کدام از این تیغهها کیفیت و کاربردی متفاوت داشته اما این به آن معنا نیست که کیفیت عملکرد گندگی تنها به توپی رنده و نوع تیغههای دستگاه بستگی داشته باشد.
سرعت چرخش توپی رنده از دیگر عوامل مهم در کیفیت کار گندگی است بنابراین انتخاب توپی رنده با تیغه مستقیم یا مارپیچ را باید با توجه به ویژگیهای دستگاه خود مدنظر قرار دهید. یکی دیگر از عوامل مهمی که در کار با گندگی باید مدنظر قرار دهید تنظیم سرعت متناسب با نوع کار است. سرعت دستگاه و میزان براده برداری باید با توجه به نوع چوب و میزان ناصافی آن انتخاب شود که این به دانش و تجربه کاربر برمیگردد.
تفاوت کف رنده و گندگی
- گندگی برای اینکه عمل رندیدن را به درستی انجام دهد در قسمت بالا یک توپی دارد، که این توپی در رنده قسمت پایین است.
- در گندگی فرایند کار به صورت خودکار است و الوار به صورت خودکار و با کمک غلطک ها به داخل دستگاه هدایت می شوند ولی در رنده این عملیات به صورت دستی انجام پذیر است.
- قبل از هر کاری باید از کف رنده استفاده شود و جز مراحل اولیه کار با چوب مطرح است در صورتی که کار با گندگی در مراحل بعدی انجام پذیر است.
- از نظر سرعت گندگی سریعتر عمل رندیدن را انجام می دهد و رنده کندتر فعالیت خود را انجام می شود.
- اگر می خواهید چوب با کیفیت بهتری رنده شود باید از گندگی استفاده کنید.
- در هنگام استفاده از رندگی خطر بیشتری نسبت به استفاده از گندگی شما را تهدید می کند.
- در گندگی به راحتی می توان تنظیم ضخامت را انجام داد در صورتی که در رندگی این امکان وجود ندارد.
- تراشیدن چوب در گندگی بیشتر از کف رنده است.