طلا یکی از مهم ترین عناصری است که بشر از دل زمین استخراج می کند تا جایی که امروزه از طلا به عنوان پشتوانه ی پول کشور استفاده می شود.
طلا فلز با ارزش و استراتژی بوده و کشورهای دارای معادن طلا که طی سالیان متمادی تولید کننده طلا بودند علیرغم پایین تر شدن عیار طلا و افزایش عمق معادن همواره سعی کرده اند تا با استفاده از تکنولوژی پیشرفته استخراج سنگ معدن و استحصال طلای موجود در معادن را ادامه دهند، به طوری که سنگ معدن در گذشته در آفریقا با عیار بیش از ۲۰ گرم در تن استخراج و استحصال می شده اند در حالی که امروزه از معادن روباز در استرالیا و آمریکا سنگ معدن با عیار حدود ۵.۰ گرم در تن استخراج می گردند.
ترفندهای استخراج طلا از معدن
استخراج انواع سنگ معدنی طلا با دو روش روباز و یا زیرزمینی انجام می شود. مهم ترین عاملی که روباز یا زیر زمینی بودن استخراج را تعیین را می کند هزینه های استخراج و همچنین بازیافت سنگ معدن می باشد و گفته می شود که استخراج سنگ معدن از معادن رو باز آسان تر و با سرمایه گذاری و هزینه های کمتری انجام می شود. هم اکنون حدود ۶۵ درصد سنگ های طلا در آمریکا از معادن رو باز و ۳۵ درصد از معادن زیر زمینی صورت می گیرد.
در معادن روباز هزینه باطله برداری و جدا کردن باطله موجود در ذخیره جزو هزینه های استخراج به حساب می آید و به همین دلیل نسبت باطله برداری بعنوان عامل مقایسه هزینه های استخراج معادن روباز و زیر زمینی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر بخواهیم بصورت ساده تر بیان کنیم باید بگوییم که هزینه استخراج طلا رابطه مستقیم با نسبت مواد اضافی و زائد موجود در سنگ طلا به سنگ معدن استخراجی دارد.
استخراج طلا در معادن روباز با استفاده از روش های مدرن و مکانیزه انجام می شود و هزینه استخراج هر تن سنگ معدن در روش روباز معمولا کمتر از نصف هزینه استخراج طلا به روش زیرزمینی می باشد و حتی می تواند این مقدار هزینه بیشتر از این کاهش یابد.
در معادن روباز با سنگ های آبرفتی که بسیار نرم می باشند حفاری برای استخراح نیاز نیست. این نوع معادن در روسیه بسیارند و با استفاده از دستگاه های بزرگ ماده معدنی نرم استخراج و منتقل می شود و روش های مختلف در کانسارهای طلا بستگی کامل به چگونگی تشکیل ماده معدنی و شکل رگه یا توده دارد.
هر چقدر عیار در رگه ها بیشتر باشد عمق معادن قابل استخراج و پیچیدگی رگه افزایش می یابد (عیار بیش از ۱۰ گرم در تن و ضخامت رگه تا حداقل ۲۰ سانتیمتر در معادن بسیار عمیق) در حالی که اگر عیار کاهش یابد (تا ۳ گرم در تن) استخراج معدن بصورت زیرزمینی و نزدیک به سطح زمین خواهد بود.
بیشتر از ۹۰ درصد سنگ های معدنی طلای کشورهای غربی سنگ های معدنی طلادار اولیه میباشند که معمولا بصورت زیرزمینی استخراج می شود. در آفریقای جنوبی و کانادا به ترتیب ۱۰۰ درصد و ۷۰ درصد معادن به روش زیرزمینی طلا استخراج می کنند.
راه های خالص کردن طلا
برای اینکه طلا از دیگر مواد جدا شود روش های متنوعی وجود دارد که به توضیح آن می پردازیم:
ملغمه
روش ملغمه در بحث استخراج طلا یکی از روش های جدا سازی طلا از سایر ترکیبات است. گفتنی است که ترکیب هر فلزی با جیوه ملغمه نام دارد و از آنجایی که میل ترکیبی طلا با جیوه زیاد است از ین روش می توان استفاده کرد که برای جداسازی جیوه با سنگ معدن طلا ترکیب و سپس جیوه تبخیر می شود و طلا باقی می میاند.
غالکاری
در روش غالکاری که طلا از فلزات دیگر جدا می شود و البته که این روش بیشتر در کارگاه های طلا سازی که مقداری حاک طلا در کف زمین می ریزد و با دیگر مواد و فلزات احتمالی مخلوط می شود کاربرد دارد. برای بازیافت در این روش، طلا را باید غالکار سپرد.
طلای تیزآبی
تیزآب همان اسیدنیتریک (HNO3) می باشد. همانطور که می دانید طلا در هیچ اسیدی حل نمی شود و این درباره اسیدنیتریک نیز صدق می کند و در خالص کردن طلا از این خاصیّت برای جداسازی ناخالصی طلا استفاده می کنند، به این شکل که طلا را در زمانی خاص در داخل تیزآب قرار می دهند که به مرور زمان بار منفی آن که ممکن است: مس، نقره و… باشد حل می گردد و طلا باقی می ماند.
عیار طلای بدست آمده بدین روش بین ۹۹۰ الی ۹۹۵ می باشد و طلای با عیار ۹۹۹ را نمی توان بدست آورد (تقریباً از این روش برای غالکاری نیز استفاده می کنند) لازم به ذکر است که در هنگام قرار دادن طلا در تیزآب باید دمای آن معمولی بوده و گرم نشده باشد طلای بدست آمده با عیار ذکر شده را طلای تیزآبی گویند.
طلای ری گیری شده
در بحث استخراج طلا ، ری گیری روشی است که در آن از طریق تیزاسیون عیار دقیق فلز مربوطه را با استفاده از ترازوی آنالتیک بدست می آورند، پس طلای ری گیری شده طلایی است که عیار دقیق آن مشخص شده باشد.