کف رنده یا رنده رو میزی یکی از اساسی و اولیه ترین ابزارآلات کارگاه‌های نجاری محسوب می‌شود. از این وسیله برای از بین بردن ناصافی، ناهمواری و پستی و بلندی های سطح و یا پهنای چوب استفاده می‌شود؛ درواقع بطور خلاصه می‌توان گفت که اولین قدم در تولید محصولات نجاری و درودگری صاف کردن الوار های ناهموار می‌باشد و کف رنده در یکدست کردن چوب به نجاران کمک می‌کند. اگر قرار باشد که عملکرد کف رنده را با اصطلاحات نجاری توضیح دهیم باید بگویم که کف رنده یک نر ( رندیدن چوب از عرض ) و یک رو ( رندیدن چوب از طول و سطح ) می باشد.
نحوه کار دستگاه کف رنده
این ابزار برقی دارای دو میز می باشد. به میز اول، میز ورودی و به میز دوم میز خروجی گفته می شود. در بین آن ها کاتر هد و تیغه قرار گرفته است. تعداد تیغه ها بستگی به نوع دستگاه دارد. ابتدا چوب روی میز اول قرار می گیرد و در امتداد کف رنده و روی تیغه حرکت می کند و سپس از میز دوم خارج می گردد.
ارتفاع میز خروجی یکسان می باشد اما ارتفاع میز ورودی قابل تنظیم بوده و با توجه به میزان رنده شدن چوب تغییر می کند. با استفاده از این قابلیت می توانید قطعه کاری که بیش از حد ناصافی، گودی یا برجستگی دارد، رنده کرد تا سریع‌تر به نتیجه مطلوب رسید. توجه داشته باشید که نباید رنده کردن چوب را به صورت عمیق انجام دهید. برای این کار بهتر است، در چند مرحله و هر بار مقدار بسیار کمی از سطح چوب را رنده کنید تا سطح چوب صافی حاصل شود.
این دستگاه دارای فنسی است که با استفاده از آن می توان، روی لبه کار، زاویه قائمه یا اریب ایجاد نمود. فنس در واقع صفحه‌ای کم عرض با طولی برابر میز داشته که روی آن قرار می‌گیرد. فنس به صورت عمود بر میز و کاتر قابل تنظیم است و می باست یک لبه از چوب را محکم به آن فشار داد تا برش با زاویه قائمه انجام شود که این ویژگی به جهت استفاده در اتصال های فارسی در نظر گرفته شده است. همان طور که اشاره شد، یک تخته چوب در مرحله ابتدایی و قبل از برش کاری نیازمند این است که حداقل دو طرف از چهار طرف آن رنده شده تا برای استفاده در ماشین گندگی یا اره نواری آمادگی لازم را داشته باشد.
اجزای تشکیل دهنده کف رنده
- بدنه
پایه و شالوده اساسی این نوع تجهیزات بدانه است. زیرا الوار یا ورق های چوبی بر روی آن قرار می گیرد. به دلیل نوع عملکرد بدنه باید در برابر حرکات و لرزش استحکام بالایی داشته باشد. به همین خاطر است که اغلب از چدن برای ساخت آن استفاده می شود. - موتور
بدون شک موتور اصلی ترین بخش یک رنده رومیزی است که وظیفه به حرکت در آوردن تیغه را برای برش و رنده دقیق بر عهده دارد. کیفیت کار با این دستگاه به میزان زیادی به قدرت و کیفیت موتور بستگی دارد. با توجه به برقی که در دسترس دارید می توانید دستگاه کف رنده با موتور تک فاز یا سه فاز تهیه کنید که طبعیعتاً قدرت سه فاز بیشتر از نوع تک فاز خواهد بود. - صفحه ورودی و خروجی
این دو صفحه به عنوان صفحات کارگیر نیز در رنده رو میزی شناخته می شوند. در بخش ورودی چوب برای تراشیده و رنده شدن روی آن قرار می گیرد . بعد از اتمام کار هم بر روی صفحه خروجی منتقل می شود. - گونیا
یکی از اجزای و قطعات اصلی برای حرکت چوب در زاویه درست رنده است که به صورت نود درجه روی دستگاه نصب می شود. البته در صورت نیاز به زوایای غیر از نود درجه می توان به کمک اهرم زاویه گونیا را تغییر داد.
نکات ایمنی کار با رنده رو میزی نجاری
- برخی از دستگاه ها طوری طراحی شده اند که از انگشتان کاربر محافظت می کنند. بدین صورت که روی تیغه‌ها حفاظی تعبیه شده است که وقتی قطعه کار روی آن قرار ندارد، به‌جای اولیه خود بازگردد.
- وقتی قطعه چوبی که قرار است با آن کار کنید، خیلی نازک یا کوچک است، جهت رعایت ایمنی در حین کار، بهتر است از دستگیره مخصوص و قطعه چوبی برای فشار دادن قطعه اصلی استفاده نمایید تا از آسیب احتمالی به انگشتانتان در امان بمانید.
- مطالعه دفترچه راهنما و رعایت نکات ایمنی ذکر شده در آن، کمک شایانی در این زمینه به شما خواهد نمود.
- توصیه می شود در هنگام کار با این ابزار نجاری، از گوش گیر استفاده نمایید چرا که صدای بلندی دارد.
- عینک ایمنی به جهت جلوگیری از پریدن ذرات چوب به چشمانتان از ضروریات است.
- استفاده از بلوور یا مکنده، بهترین روش برای خلاصی از گردو غبار و ذرات چوبی است که ممکن است به چشمانتان آسیب رساند. علاوه بر این، به کاهش اصطحلاک و افزایش طول عمر دستگاه نیز کمک زیادی خواهد نمود.
نکات لازم برای خرید دستگاه کف رنده
- دستگاه کف رنده سطح چوب را برای پیوستن به چوب‌های دیگر صاف و آماده می کند. اما برای خرید کف رنده ی مناسب احتیاج به دانستن مشخصاتی دارید که در زیر به بعضی از آن ها اشاره می‌کنیم:
- کف رنده میزی، کف رنده با موتو باز و موتور بسته
کف رنده ها در سه دسته ی بالا قرار می‌گیرند. دستگاه کف رنده با موتور بسته کارایی بیشتری برای نجاران دارد. زیرا این نوع از کف رنده به‌گونه ای طراحی شده که گرد و خاک اره را قبل از ورود به موتور از بین برده و طول عمر دستگاه را بالا می‌برد این دستگاه سطح عملکرد خاصی را به شما عرضه می‌کنند. - فنس با قابلیت تنظیم توقف دستگاه
این فنس با ثابت نگه داشتن زاویه می‌تواند باعث برش های دقیق‌تر در کف رنده شود زیرا بعضی از قطعه کارها برای ثابت ماندن احتیاج به یک نگه دارنده با زاویه ی خاص دارند که اگر بر روی دستگاه نصب شده باشد نتیجه ی دلخواه را به شما می‌دهد. - اسب بخار موتور
قدرت ۱ اسب بخار برای یک کف رنده‌ی معمولی کفایت می‌کند و برای استفاده از چوب سخت، نرم و غیر معمول می‌توان از آن استفاده کرد. - درگاه جمع آوری گرد و خاک
استفاده از کف رنده باعث تولید خاک اره و خرده های چوب می‌شود به همین دلیل به هنگام خرید از داشتن درگاه مخصوص این کار، در دستگاه مطمئن شوید زیرا می‌توانید راندمان کار را بالا و در طول زمان کمتر، کار بیشتری انجام دهید هم‌چنین کارگاه شما همواره تمیز و امکان ابتلا به اتفاقات کم است. - عرض صفحه و طول برش
عرض صفحه عاملی مهم برای تعیین قیمت و توانایی دستگاه برای انجام کار شما است. ارزش گذاری مبلغ در این کف رنده ها به این صورت است که صفحه با عرض ۱۵ سانتی‌متر ارزان تر از صفحه با عرض ۲۰ سانتی متر است البته صفحه برش بین عرض ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر برای نیازهای عادی مردم کافی است.
میزان اهمیت عمق برش به تعداد دفعات تغذیه قطعه چوب بستگی دارد. در کل عمق برش بین ۳ تا ۸ سانتی متر برای مصارف کلی کفایت می کند. هر بار چوب را به تیغه می سپاریم تا مقدار کمی از تاب دیدگی آن را از بین ببرد و در آخر نتیجه ای صیقلی تر به چوب دهد.
اگر در استفاده از کف رنده تازه کار هستید و برای صاف کردن کامل تخته مورد نظر به بیش از یک‌بار حرکت دادن قطعه کار احتیاج دارید؛ برای مثال چون با کف رنده ای با عمق برش حدود ۱۵ سانتی متر نمی‌توان در حرکت اول به برش دلخواه رسید احتیاج به حرکت دادن چند باره‌ی قطعه کار هست.
نکات کلی درباره کف رنده
- با کف رنده می توان انواع چوب را رنده کرد اما این وسیله برای رنده کردن MDF، تخته های چندلایی یا هر نوع چوب مصنوعی مناسب نیست؛ زیرا ممکن است باعث تکه تکه شدن و پریدن لبه تیغه های کاتر شود.
- قبل از هر بار رنده باید تیغه ها را به خوبی چک کنید تا از سالم بودن آن ها مطمئن شوید.
- بهتر است همیشه تعدادی تیغه کاتر داشته باشید تا در مواقع ضروری و لب پر یا تکه‌ت که شدن تیغه از آن استفاده کنید. استفاده از تیغه خراب برای رنده کردن ممکن است خطی برجسته روی سطح کار باقی بگذارد که برای برطرف کردن و هم سطح کردن آن باید از سنباده کمک گرفت. استفاده از سنباده برای هم سطح کردن و صاف کردن چوب ممکن است اثر کف رنده را از بین ببرد یا به‌اندازه آن مؤثر نباشد.
- همیشه قبل از استفاده از کف رنده، سطح چوب و زوایای آن را به خوبی بررسی کنید تا مطمئن شوید هیچ جسم فلزی روی آن وجود ندارد زیرا هر جسم فلزی می‌تواند موجب آسیب و شکستن تیغه ها شود.
- اگر از تکه چوب های اضافی یا بازیافتی استفاده می کنید، می توانید قبل از رنده کردن سطح کار، با استفاده از فلزیاب، تکه های فلزی را جدا کنید.
