دستگاه کرگیری یک ابزار قدرتند جهت برش و مغزه گیری در مصالح از جنس های مختلفی از نظیر بتن، آسفالت، سنگ، آجر، کاشی و دیگر مواد جامد می باشد. این دستگاه از اندازه های مختلفی از کوچک که می توان آن را بسادگی توسط شخص حمل کرد و یا به بزرگی که آن را با ماشین آلات مخصوص راهسازی حمل می شود. دستگاه کرگیر یا همان مغزه گیر توسط اعمال نیرو های مختفی با توجه نوع کاربرد کار می کند که شامل موتور های الکتریکی ، بنزینی و در بعضی موارد هیدرولیکی می باشد.
دستگاه کرگیری با توجه به جنس مته ها و نیز جنس مصالح در حین کار اصطکاک و در نهایت گرمای قابل توجهی تولید می کند که این نیز باید به روش های مختلفی مهار گردد. در صورت عدم مهار گرمای ناشی از اصطکاک الماس ها با مصالح طول عمر مته کم شده و به موتور محرک نیز فشار می آید. در موارد مثل کرگیری بتن معمولا از اب استفاده می شود که ضمن حنک کاری مته از گرد و خاک تولید شده نیز جلوگیری می کند. کاربرد دستگاه کرگیری بتن کرگیر یا همان مغزه گیر معمولا برای نمونه برداری و یا کاشت آرماتور و یا بولت در بتن سفت شده می باشد.
عملکرد دستگاه های کرگیری بتن یا دریل
دستگاه های مغزه گیری بتن، از هسته الماسی استفاده می کنند. لازم به ذکر است که الماس، به عنوان یکی از سخت‌ترین مواد شناسایی شده و این قابلیت را دارد تا بتن را از بین ببرد. البته جالب است بدانید که اکثر دریل هایی که ساخته می شود، عمدتا از فولاد هستند و فقط در نوک انتهایی‌آن از الماس استفاده می شود. به این علت که الماس ارزش بالایی داشته و ساخت یک دریل تمام الماس می تواند هزینه گزافی را در پیش داشته باشد.
دسته دستگاه دریل، معمولا در سه نوع الکتریکی، بادی و هیدرولیک ساخته می شود. در نوع دریل های مدرن، دستگاه کاملا به صورت خودکار عمل می کند. بدین صورت که با تنظیماتی مشخص شده و کاملا آسان، بر روی دیوار نصب شده و با چرخش سیصد و شصت درجه، یک دایره کامل را از بتن جدا می کنند. پس از خارج کردن بتن برش خورده، خواهید دید که قسمت جدا شده، شکلی استوانه ای مانند دارد. ضمن این که قطر این استوانه بستگی به شما دارد که تا چه مقدار بتن را نیاز دارید.
دستگاه های دریل می توانند استوانه هایی یا قطر ۱۰ میلی متر تا ۱۸۰ سانتی متر را برش داده و از بتن خارج نمایند. در زمان مغزه گیری، سوراخ هایی بسته به افقی یا عمودی بودن سطح نمونه گیری، در بتن ایجاد می شود تا بتوان پایه های دستگاه کرگیر را در آن محکم کرد. البته لازم به ذکر است که بعضی از دستگاه های دارای پایه هایی هستند که نیازی به پیچ کردن به سطح زیرین ندارند و به خودی خود محکم می شوند. پس از کسب اطمینان از محکم بودن پایه ها، موتور اصلی دستگاه روی آن ها قرار می گیرد.
در زمان مغزه گیری، شما نیاز به آب دارید. آب باعث خنک شدن مته می شود. همین طور مسیر را با انتقال خرده های حفاری به سمت بالا، تمیر می نماید. سپس پس از رسیدن به عمق مورد نظر شما، دستگاه خاموش شده و برای بیرون آوردن مغزه اقدام می کند. در نظر داشته باشید اگر عمق حفاری بیش تر از ضخامت سطح مورد نظر باشد، مغزه به همراه مته بیرون خواهد آمد. در غیر این صورت باید برای بیرون آوردن مغزه از ابزار های مخصوص استفاده کنید.
نکات مهمی که قبل از کار با دستگاه کرگیری باید بدانید
- قبل از آن که دستگاه را روشن کنید جهت کرگیری را مشخص کنید.
- سطح بتن را کاملا صاف و یک‌دست نمایید. همچنین باید سطح تمیز باشد.
- بهتر است از بتن‌های کاملا خشک استفاده کنید. حدود ١۴ روز اگر از بتن‌ریزی گذشته باشد زمان خوبی برای نمونه‌گیری است.
- قطر ١٠ سانتیمتر برای نمونه‌گیری نیاز است و نباید کمتر از این مقدار به آزمایشگاه ببرید.
- نسبت طول به قطر نمونه‌گیری شده نباید از ١ کمتر باشد.
- اگر به قصد نمونه‌گیری از دستگاه کرگیری استفاده می‌کنید باید از مرکز نمونه را بردارید. هرگز از نزدیک ترک‌ها یا بست‌ها نمونه را انتخاب نکنید.
- قبل از شروع به کار از اتصال صحیح مته با دستگاه مطمئن شوید.
- به دلیل فشار زیادی که به مته می‌آید نباید هیچ ترک خوردگی در مته وجود داشته باشد. در صورت داشتن هر مشکلی در مته امکان شکستن آن و آسیب دیدن اپراتور وجود دارد.
- در حین سوراخکاری به مته توجه کنید. اگر مته قرمز شد به این معناست که دمای آن زیاد بالا رفته است. سریعا مته را سرد کنید و با مته داغ به کارتان ادامه ندهید.
- برای سرد کردن مته باید از آب یا مواد خنک‌کننده استفاده نمایید. بهتر است موادی که انتخاب می‌کنید با جنس مته همخوانی داشته باشد. در این صورت در حین خنک شدن مته، آسیبی به آن وارد نمی‌شود.
- سرعت موتور و نوع مته باید با هم هماهنگ باشند. در غیر این صورت فشار زیادی به مته وارد شده و عمر مفید آن کم می‌شود.
- عرض قسمت فولادی و الماسه مته باید با یکدیگر مساوی باشند تا از سایش قسمت الماسه جلوگیری شود.
نحوه نمونه برداری از با دستگاه کرگیری
- در حین نمونه گیری توجه کنید که حتما به صورت عمودی مته را وارد سطح کنید. مته را از قسمت‌هایی که در آن اتصالاتی وجود دارد وارد نکنید. سطح اگر به صورت خمیده باشد بهتر است از قسمت مرکزی آن نمونه‌گیری انجام شود.
- دقت داشته باشید که داخل بتن از قسمت‌های اولیه آن مقاوم‌تر و سخت‌تر است. در زمان مغزه‌گیری به این نکته دقت نمایید.
- باید اجازه بدهید تا بتن به طور کامل خشک شود سپس کار خود را با دستگاه کرگیری برای حفاری روی سطح شروع کنید. در غیر این صورت مقاومت آن به درستی اندازه‌گیری نمی‌شود.
- اگر مغزی که از بتن خارج کرده‌اید آسیب دید، بهتر است از آن استفاده نکرده و نمونه جدیدی را کرگیری کنید.
- اگر هدف از نمونه برداری آزمایش میزان مقاومت فشار است نمی‌توانید از بتن مسلح استفاده کنید. بتن مسلح به بتنی گفته می‌شود که در داخل آن میلگرد وجود دارد. پس باید از بتن‌های غیر مسلح برای نمونه‌برداری استفاده کنید.
چه مته ای برای دستگاه کرگیری مناسب است؟
باید بهترین نوع مته الماسه را انتخاب کنید. قطر، عمق، جنس و کیفیت سوراخی که ایجاد می‌شود با نوع مته الماسه ارتباط مستقیم دارد. برخی از بتن‌ها دارای آرماتور بوده و برخی دیگر بدون آرماتور هستند. به همین دلیل باید نوع مته را به درستی و متناسب با بتن انتخاب نمایید. داخل برخی از بتن‌ها سنگ‌‌های ریزی وجود دارد. در زمان استفاده از دستگاه کرگیری باید به سختی و مقاومت بتن توجه کنید تا فشار زیاد به مته وارد نشود. یکی از نکات مهم که در زمان خرید مته باید آن توجه کنید طراحی الماسه‌های مته است. برای هر کاربردی الماسه‌های مخصوص وجود دارد.
